Empagliflozyna vs sitagliptyna w terapii cukrzycy typu 2 – wyniki badania

Nowe opcje leczenia cukrzycy typu 2 – porównanie skuteczności leków

Badanie kliniczne porównujące skuteczność empagliflozyny i sitagliptyny jako dodatków do metforminy w leczeniu cukrzycy typu 2. Analiza wpływu na kontrolę glikemii, masę ciała i czynniki kardiometaboliczne u pacjentów.

Porównanie skuteczności różnych leków w terapii cukrzycy typu 2 - wyniki badania klinicznego

Czy znasz skalę wyzwania cukrzycy typu 2?

Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna (IDF) donosi, że jedna na jedenaście osób dorosłych w wieku 20-79 lat zmaga się z cukrzycą typu 2 (T2DM), przy czym globalna częstość występowania wynosi 8,8%. Szacuje się, że do 2045 roku liczba pacjentów wzrośnie do 629 milionów. Jako przewlekłe, zaawansowane zaburzenie, cukrzyca typu 2 obejmuje różne narządy, w tym wątrobę, komórki trzustki, tkankę tłuszczową i nerki. W konsekwencji ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (CVD), zaburzeń nerkowych i neuropatii jest podwyższone u pacjentów z T2DM. Co istotne, prawdopodobieństwo powikłań kardiologicznych jest dwa do czterech razy większe u osób z cukrzycą w porównaniu do zdrowej populacji. Około 32% pacjentów z T2DM zmaga się z CVD, co głównie prowadzi do zawału mięśnia sercowego i udaru.

Inhibitory SGLT2 stanowią nową, niezależną od insuliny kategorię czynników hipoglikemizujących, które działają poprzez nerki u pacjentów z cukrzycą typu 2 i wykazują korzystne efekty wykraczające poza kontrolę glikemii, w tym redukcję masy ciała z powodu utraty kalorii oraz kontrolę ciśnienia tętniczego. Udowodniono, że zmniejszają one choroby sercowo-naczyniowe u osób z T2DM ze znacznym ryzykiem CVD. Empagliflozyna, selektywny, silny inhibitor SGLT-2, jest skuteczna w T2DM, gdy jest stosowana samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami. Zmniejsza poziom HbA1c, masę ciała, skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi, powikłania sercowe, choroby nerek oraz ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych, chociaż dokładny mechanizm działania pozostaje niejasny.

DPP-4i to inny środek obniżający poziom glukozy we krwi, który działa poprzez wzmacnianie działania hormonu inkretynowego. Sitagliptyna, kompetycyjny inhibitor enzymu dipeptydylopeptydazy 4, hamuje rozkład hormonów GIP i glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1). Jest uwalniana po posiłku, stymulując dyfuzję insuliny i hamując wydzielanie glukagonu z trzustki poprzez zapobieganie dysocjacji żołądkowego peptydu hamującego (GIP) i GLP-1. Chociaż właściwości redukcyjne tych leków w zakresie zdarzeń CVD są niejednoznaczne, zmniejszają one HbA1c, ciśnienie krwi, masę ciała i zdarzenia sercowo-naczyniowe u pacjentów z T2DM. Wyniki niedawnej metaanalizy ujawniły, że nie zaobserwowano istotnych różnic między grupą przyjmującą sitagliptynę a grupą kontrolną w odniesieniu do incydentów sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą typu 2.

Wykazano, że określone inhibitory SGLT2 poprawiają wyniki sercowo-naczyniowe u osób z cukrzycą typu 2. Liczne badania potwierdziły bezpieczeństwo sercowo-naczyniowe inhibitorów DPP-4, wskazując, że pacjenci je przyjmujący mają zmniejszone ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Według naszej wiedzy, wiele badań oceniało kardiometaboliczne i glikemiczne efekty empagliflozyny i sitagliptyny jako monoterapii oraz porównywało ich wpływ na dwie grupy pacjentów z cukrzycą typu 2. Jednak badania porównujące kardiometaboliczne i glikemiczne efekty sitagliptyny, empagliflozyny i metforminy w trzech różnych grupach oraz porównujące ich skuteczność względem metforminy jako leku pierwszego rzutu w cukrzycy typu 2 są rzadkie.

Wyniki niedawnego badania klinicznego w Iranie, które porównywało efekty empagliflozyny i sitagliptyny jako dodatków do metforminy, wykazały, że oba leki powodują znaczną poprawę poziomów glukozy na czczo (FBG) i hemoglobiny A1C (HbA1C), obniżenie trójglicerydów (TG) oraz poprawę cholesterolu HDL, ale w większym stopniu przy leczeniu empagliflozyną. Inne randomizowane badanie kliniczne, porównujące skuteczność i bezpieczeństwo 12,5 mg empagliflozyny vs. 50 mg sitagliptyny dwa razy dziennie jako dodatku w potrójnej terapii w cukrzycy typu 2, wykazało, że empagliflozyna była lepsza od sitagliptyny w kontroli glikemii, masy ciała i redukcji ciśnienia skurczowego/rozkurczowego.

Celem kontroli T2DM jest osiągnięcie i utrzymanie wieloczynnikowej redukcji ryzyka w stanie glikemicznym (hemoglobina A1C), ciśnieniu krwi, poziomach lipidów oraz zapobieganie powikłaniom makro- i mikronaczyniowym. Biorąc pod uwagę, że leczenie T2DM w Iranie opiera się głównie na metforminie, pochodnych sulfonylomocznika i insulinie, a pacjenci z T2DM są narażeni na ogromne ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych, rozsądne jest zastosowanie nowych opcji terapeutycznych, takich jak inhibitory DPP-4 i inhibitory SGLT-2 w kontroli pacjentów z T2DM, którzy mają różne powikłania i niekontrolowany poziom glukozy.

Chociaż stosowanie inhibitorów DPP-4 i inhibitorów SGLT-2 jest zalecane w T2DM, ich skuteczność jako terapii drugiego rzutu z metforminą oraz ocena ich korzyści u irańskich pacjentów z cukrzycą typu 2, których BMI, skład ciała i dieta różnią się od innych populacji, nie została jeszcze w pełni zbadana. Dlatego to badanie kliniczne ma na celu porównanie skuteczności empagliflozyny i sitagliptyny jako dodatków do metforminy oraz zbadanie wskaźników glikemicznych (HbA1c, FBS) i masy ciała jako pierwszorzędowych punktów końcowych, a także czynników kardiometabolicznych (skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi, profil lipidowy obejmujący cholesterol całkowity, trójglicerydy, cholesterol LDL i HDL) jako drugorzędowych punktów końcowych u pacjentów z T2DM.

Jak zaprojektowano badanie?

Przeprowadzono randomizowane, podwójnie zaślepione badanie z równoległymi grupami przez 12 tygodni, w którym uczestnicy zostali przydzieleni do trzech grup za pomocą komputerowego systemu losowego przydziału, z uwzględnieniem bloków stratyfikowanych według płci i poziomów HbA1c (<9% lub ≥7%). Osoba, która nie brała udziału w procedurach klinicznych badania, zajmowała się przydziałem. Po wygenerowaniu losowych sekwencji przez oprogramowanie, były one przechowywane w bezpiecznym miejscu i zarządzane przez osobę trzecią nieuczetniczącą w badaniu. Kody zostały wydrukowane na pudełkach z lekami, a zakodowane butelki dostarczono uczestnikom. Aby zapobiec jakimkolwiek uprzedzeniom, uczestnicy, badacze oraz osoby zaangażowane w rekrutację, leczenie i ocenę uczestników nie znali randomizacji i przydziału aż do końca badania i zakończenia analiz statystycznych.

Zastosowano kilka strategii, aby zminimalizować potencjalne uprzedzenia, które mogą pojawić się podczas procesu przydziału, w tym odpowiednie metody randomizacji (komputerowo generowane liczby losowe), zaślepienie (podwójnie ślepe) użycie sekwencji alokacji i analizę zgodną z zamiarem leczenia.

Badane osoby zostały losowo przydzielone (1:1:1) do otrzymywania empagliflozyny 10 mg, sitagliptyny 100 mg raz dziennie lub metforminy 500 mg dwa razy dziennie (łącznie 1000 mg/dobę) przez 12 kolejnych tygodni. Lojalność uczestników wobec przyjmowania leków była oceniana poprzez obliczanie niespożytych leków zwróconych przez pacjentów. Posłuszeństwo określano jako użycie ≥90% leków. Pacjenci wyrazili świadomą zgodę przed rozpoczęciem badania. Protokół badania został zarejestrowany w IRCT.Ir (IRCT20191231045959N1) i przeprowadzony zgodnie z protokołami zasad i deklaracji helsińskich oraz zgodnie z wytycznymi Dobrej Praktyki Klinicznej. Badanie jest zgodne z wytycznymi CONSORT. Badanie zostało zatwierdzone przez Komisję Etyczną Uniwersytetu Medycznego w Tabriz (kod etyczny: IR.TBZMED.REC.1398.850).

Uczestnikami badania (mężczyźni i kobiety) byli pacjenci rekrutowani z Szpitala Emam Reza w Iranie/Tebrizie między grudniem 2019 a kwietniem 2020 roku. W badaniu wzięli udział pacjenci z T2DM z niewystarczającą kontrolą glikemii (HbA1c ≥7 do ≤9%) i wskaźnikiem masy ciała ≤40 kg/m². Ponadto kryteriami włączenia były: przyjmowanie metforminy 500 mg dwa razy dziennie (łącznie 1000 mg) bez innych czynników hipoglikemizujących, brak zmian w lekach przez co najmniej ≥6 tygodni, wiek ≥18 lat, brak zmian w lekach na nadciśnienie lub hiperlipidemię przez co najmniej ≥30 dni, przestrzeganie wymogów badania oraz chęć udziału i wypełnienia pisemnej świadomej zgody.

Kryteriami wykluczenia były: cukrzyca typu 1, ciąża lub karmienie piersią, historia zapalenia trzustki, infekcje układu moczowo-płciowego w ciągu ostatnich 6 miesięcy, nowotwory w ciągu ostatnich 3 lat oraz niestabilne nadciśnienie lub inne choroby sercowo-naczyniowe w ciągu ostatnich 3 miesięcy. Do każdej grupy (empagliflozyna, sitagliptyna i metformina) określono około 50 uczestników z T2DM, wykorzystując średnią i odchylenie standardowe HDL-c z badania D. Ito i wsp. (49,3 ± 12,8 mg/dl w grupie metforminy i 56,5 ± 12,6 mg/dl w grupie dapagliflozyny (inhibitor SGLT2)), przy 95% przedziale ufności i mocy 80%, stosując formułę: n = [(Zα/2 + Zβ)² × {(ó)²}/ (µ1 – µ2)².

Głównym punktem końcowym badania były zmiany HbA1c, FBS i masy ciała w grupach otrzymujących empagliflozynę, sitagliptynę i metforminę w ciągu 12 tygodni leczenia. Drugorzędowymi punktami końcowymi były zmiany skurczowego i rozkurczowego ciśnienia krwi oraz profilu lipidowego, w tym cholesterolu całkowitego, trójglicerydów, cholesterolu LDL i HDL po 12 tygodniach interwencji.

Dane analizowano przy użyciu oprogramowania SPSS Statistics wersja 26. Rozkład danych oceniano testem Kołmogorowa-Smirnowa. Dane liczbowe przedstawiono jako średnią (SD), a dane kategoryczne jako częstość (procent). Różnice między trzema badanymi grupami oceniano za pomocą jednoczynnikowej analizy wariancji (ANOVA) i testu chi-kwadrat odpowiednio dla danych ilościowych i jakościowych. Do oceny zmian przed i po interwencji użyto testu t dla prób zależnych oraz testu rangowanych znaków Wilcoxona odpowiednio dla danych normalnych i nienormalnych. Ponieważ czynniki zakłócające, takie jak wiek, wartości wyjściowe, płeć i BMI, mogły wpływać na wyniki, kontrolowano te parametry za pomocą analizy kowariancji (ANCOVA) i dostosowywano ich efekty. Wartości p poniżej 0,05 uznawano za statystycznie istotne.

Spośród 150 zarejestrowanych uczestników, 141 ukończyło badanie: 46 pacjentów w grupie empagliflozyny, 45 w grupie sitagliptyny i 50 w grupie metforminy. Czterech pacjentów z grupy empagliflozyny i pięciu z grupy sitagliptyny zostało wykluczonych z badania przed jego ukończeniem z powodów niezwiązanych z interwencjami (5 podróży, 3 przeziębienia, 1 ciąża). Schemat przepływu badania przedstawiono na Rys. 1.

Podstawowe właściwości uczestników badania przedstawiono w Tabeli 1. Średni wiek uczestników wynosił 53,74, 54,02 i 56,50 lat odpowiednio w grupach empagliflozyny, sitagliptyny i metforminy. Nie zaobserwowano znaczących różnic między badanymi grupami pod względem wieku, płci, masy ciała, BMI, czasu trwania cukrzycy i wartości wyjściowych badanych zmiennych. Rozkład mężczyzn i kobiet w trzech badanych grupach był podobny i nie było istotnych różnic pod względem płci między grupami (P = 0,342). Dlatego nie przeprowadzono analizy płci i/lub płci w odniesieniu do wyników.

Kluczowe wyniki badania:

  • Empagliflozyna wykazała największą skuteczność w obniżaniu poziomu glukozy na czczo (FBS) i hemoglobiny glikowanej (HbA1c) w porównaniu z sitagliptyną i metforminą
  • Tylko w grupie empagliflozyny zaobserwowano znaczącą redukcję masy ciała po 12 tygodniach leczenia
  • Empagliflozyna poprawiła profil lipidowy poprzez:
    – Podwyższenie poziomu HDL
    – Obniżenie poziomu trójglicerydów
  • W grupie empagliflozyny odnotowano znaczące obniżenie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego

Jakie korzyści widzimy u pacjentów?

Na podstawie wyników, poziomy FBS w surowicy zmniejszyły się znacząco we wszystkich trzech badanych grupach po 12 tygodniach z (średnia ± SD) 153,24 ± 32,34 mg/dl, 156,87 ± 15,14 mg/dl i 161,90 ± 27,30 mg/dl do 130,14 ± 25,70 mg/dl, 140,72 ± 20,71 mg/dl i 146,65 ± 24,12 mg/dl odpowiednio w grupach empagliflozyny (P = 0,032), sitagliptyny (P = 0,044) i metforminy (P = 0,047), wskazując na większe obniżenie FBS w grupie empagliflozyny. Ponadto, na podstawie testu ANOVA (test post hoc Tukeya) i porównań średnich między grupami, empagliflozyna spowodowała statystycznie istotne obniżenie poziomu FBS w porównaniu z metforminą po 12 tygodniach (130,14 ± 25,70 mg/dl vs. 146,65 ± 24,12 mg/dl, P = 0,037, Rys. 2A).

Średnie poziomy HbA1C (SD) zmniejszyły się znacząco we wszystkich trzech grupach po 12 tygodniach interwencji. Jak pokazano, obniżyły się one z 7,94 ± 0,61%, 7,49 ± 0,45% i 7,86 ± 0,85% do 6,14 ± 0,66%, 6,80 ± 0,63% i 7,10 ± 0,78% odpowiednio w grupach empagliflozyny (P = 0,010), sitagliptyny (P = 0,041) i metforminy (P = 0,048), wskazując na większe obniżenie HbA1C w grupie empagliflozyny. Ponadto, porównania średnich (SD) między trzema badanymi grupami według testu ANOVA (test post hoc Tukeya) wykazały, że HbA1c znacząco obniżył się w grupie otrzymującej empagliflozynę w porównaniu z grupą otrzymującą metforminę (6,14 ± 0,66% vs. 7,10 ± 0,78%, P = 0,027, Rys. 2B).

Po 12 tygodniach leczenia, średnia (SD) masa ciała zmniejszyła się znacząco w grupie empagliflozyny w porównaniu z wartościami przed interwencją (74,10 ± 6,80 kg vs. 78,2 ± 8,0 kg, P = 0,047). Jednak nie zmniejszyła się znacząco w grupach sitagliptyny (76,30 ± 5,70 kg vs. 77,10 ± 6,30 kg, P = 0,241) i metforminy (76,40 ± 4,90 kg vs. 77,30 ± 5,40 kg, P = 0,320) po 12 tygodniach w porównaniu z wartościami wyjściowymi. Porównania między grupami na podstawie testu ANOVA (test post hoc Tukeya) wykazały znaczącą redukcję średniej masy ciała w grupie empagliflozyny w porównaniu z grupą metforminy (74,10 ± 6,80 kg vs. 76,40 ± 4,90 kg, P = 0,044, Rys. 2C).

Tabela 2 opisuje zmiany w czynnikach kardiometabolicznych podczas badania w grupach i między nimi. Na podstawie wyników testu t dla prób zależnych, porównania wewnątrzgrupowe średnich (SD) wykazały, że empagliflozyna, sitagliptyna i metformina nie zmieniły poziomów TC i LDL-c w surowicy u pacjentów z cukrzycą typu 2 po 12 tygodniach badania w porównaniu z wartościami wyjściowymi (Tabela 2, pb). Również porównania poziomów TC (średnia różnica; 95% CI) w porównaniu z grupą metforminy nie wykazały istotnych zmian w grupach empagliflozyny (-6,59; 95% CI: -11,97, -1,21, P = 0,110) i sitagliptyny (-0,2; 95% CI: -6,54, 6,14, P = 0,421), nawet po dostosowaniu do wartości wyjściowych, wieku, płci, BMI i czasu trwania choroby jako czynników zakłócających przez test ANCOVA (P = 0,143).

Zmiany poziomów TG w ciągu 12 tygodni badania od wartości wyjściowych wynosiły −61,07 ± 25,40 mg/dl (P = 0,017), -16,71 ± 10,40 mg/dl (P = 0,489) i −22,40 ± 14,70 mg/dl (P = 0,280) odpowiednio w grupach empagliflozyny, sitagliptyny i metforminy, które zmniejszyły się w większej ilości i znacząco w grupie empagliflozyny. W porównaniu z metforminą, statystycznie istotne obniżenie średniej różnicy (95% CI) poziomów TG zaobserwowano po leczeniu empagliflozyną (-12,91; 95% CI: -31,82, 6, P = 0,041), nawet po dostosowaniu do wartości wyjściowych, wieku, płci, BMI i czasu trwania choroby jako czynników zakłócających przez test ANCOVA (P = 0,001). Jednak średnie różnice w porównaniu z metforminą (95% CI) poziomów TG nie były istotne po leczeniu sitagliptyną (-7,62; 95% CI: -22,32, 7,08, P = 0,327).

Zmiany wartości HDL-c w ciągu 12 tygodni od wartości wyjściowych wynosiły 6,97 ± 1,20 mg/dl (P = 0,019), 2,65 ± 0,80 mg/dl (P = 0,450) i 2,55 ± 0,25 mg/dl (P = 0,610) odpowiednio w grupach empagliflozyny, sitagliptyny i metforminy, które zwiększyły się w większych ilościach i znacząco po leczeniu empagliflozyną. W porównaniu z grupą metforminy, znaczące podwyższenie poziomów HDL-c zaobserwowano przy stosowaniu empagliflozyny (6,47, 95% CI: 2,93, 10,01; P < 0,001), nawet po dostosowaniu do czynników zakłócających (P = 0,010). Jednak średnie zmiany poziomów HDL-c w porównaniu z metforminą nie były istotne po leczeniu sitagliptyną (1,17, 95% CI: -1,25, 3,59; P = 0,558).

Zmiany SBP i DBP po 12 tygodniach interwencji w stosunku do wartości wyjściowych wynosiły −5,62 mmHg (P = 0,015) i −8,61 mmHg (P = 0,010) dla empagliflozyny, −2,33 mmHg (P = 0,310) i −0,45 mmHg (P = 0,723) dla sitagliptyny oraz −0,69 mmHg (P = 0,941) i −1,30 mmHg (P = 0,246) dla metforminy. Jak widać, większe i bardziej zauważalne obniżenie SBP i DBP osiągnięto przy leczeniu empagliflozyną po 12 tygodniach. Również porównania średnich różnic w stosunku do metforminy wykazały zauważalne obniżenie SBP (-8,27, 95% CI: -13,31, -3,23; P = 0,001) i DBP (-13,37, 95% CI: -16,42, -10,32; P = 0,001) dla empagliflozyny, nawet po dostosowaniu do czynników zakłócających (P = 0,010). Jednak porównania średnich różnic w stosunku do metforminy nie były statystycznie istotne dla SBP (-2,9, 95% CI: -8,29, 2,49; P = 0,051) i DBP (-7,08, 95% CI: -9,97, -4,19; P = 0,070) po leczeniu sitagliptyną.

W trakcie 12-tygodniowego okresu interwencji, dwie kobiety w grupie empagliflozyny doświadczyły infekcji dróg moczowych o łagodnym nasileniu. Zdarzenia te nie wymagały hospitalizacji, co mogłoby prowadzić do przerwania leczenia. Łagodna infekcja narządów płciowych była zauważalna u jednej kobiety w grupie empagliflozyny, która ustąpiła po odpowiednim podaniu antybiotyków, umożliwiając uczestniczce kontynuowanie badania. Poważne działania niepożądane, w tym hipoglikemia, kwasica ketonowa, niewydolność nerek lub serca, lub infekcje, nie były obserwowane w żadnej z grup leczenia.

Ważne informacje o badaniu:

  • Randomizowane, podwójnie zaślepione badanie kliniczne trwające 12 tygodni
  • 141 pacjentów z cukrzycą typu 2 podzielonych na 3 grupy otrzymujące:
    – Empagliflozynę 10 mg
    – Sitagliptynę 100 mg
    – Metforminę 500 mg (2x dziennie)
  • Działania niepożądane empagliflozyny były łagodne i obejmowały głównie infekcje dróg moczowych u kobiet
  • Ograniczenia: krótki czas trwania badania (12 tygodni) i stosunkowo mała grupa badana

Jak interpretować wyniki i co dalej?

Wyniki obecnego badania potwierdziły, że empagliflozyna 10 mg i sitagliptyna 100 mg przez 12 tygodni poprawiły wskaźniki glikemiczne, w tym FBS i HbA1c. Jednak w porównaniu z metforminą, empagliflozyna 10 mg spowodowała znaczące obniżenie poziomów HbA1c i FBS, czego nie zaobserwowano w przypadku sitagliptyny 100 mg. Tak więc empagliflozyna jest lepsza od sitagliptyny pod względem obniżania poziomów FBS i HbA1c. Nasze wyniki są zgodne z wynikami badania Rodena i wsp., które badało wpływ empagliflozyny 10 mg, 25 mg lub sitagliptyny 100 mg raz dziennie jako monoterapii przez 24 tygodnie w wieloośrodkowym, randomizowanym badaniu kontrolowanym placebo fazy 3. Empagliflozyna w dawce 10 lub 25 mg raz dziennie jako monoterapia skutkowała znaczącą i klinicznie istotną poprawą HbA1c, masy ciała i skurczowego ciśnienia krwi, wykazując jednocześnie korzystny profil tolerancji. Badacze donoszą również, że wysokie dawki empagliflozyny nie oferują bardziej korzystnej kontroli glikemii niż niskie dawki. Porównanie empagliflozyny z placebo u wcześniej nieleczonych pacjentów zapewnia najjaśniejszy wgląd w skuteczność i bezpieczeństwo empagliflozyny. Jednak większość krajów zaleca metforminę jako leczenie pierwszego rzutu dla pacjentów, którzy nie osiągają kontroli poprzez dietę i ćwiczenia. Dlatego zaprojektowaliśmy badanie, w którym pacjenci z niekontrolowanym statusem glikemicznym byli leczeni empagliflozyną i sitagliptyną jako dodatkiem do metforminy. Jednak 12-tygodniowy czas trwania badania, który rozważyliśmy, był stosunkowo krótki i nie zapewniał wystarczającego czasu na pełną ocenę długoterminowej skuteczności empagliflozyny.

Ponadto leczenie 10 mg empagliflozyny spowodowało znaczącą redukcję masy ciała po 12 tygodniach interwencji. Również porównania między grupami wykazały, że empagliflozyna 10 zmniejszyła masę ciała w porównaniu z samym leczeniem metforminą, ale sitagliptyna nie miała wpływu na masę ciała. Redukcja masy ciała osiągnięta po 12 tygodniach interwencji empagliflozyną jest klinicznie istotna. Kontrola masy ciała jest kluczowym zagadnieniem w leczeniu T2DM, ponieważ niektóre leki obniżające poziom glukozy przyczyniają się do zwiększenia masy ciała w cukrzycy typu 2. Sugeruje się, że pierwotna redukcja masy ciała przez inhibitory SGLT2 wynika z efektów osmotycznych związanych z wydalaniem glukozy z moczem (UGE), a wtórna redukcja masy ciała jest osiągana poprzez utratę kalorii przez UGE. Korzystne wpływy empagliflozyny na wskaźniki glikemiczne i kontrolę masy ciała w tym badaniu były zgodne z badaniem EMPA-REG OUTCOME, które wykazało, że empagliflozyna jako dodatek do zatwierdzonej terapii pierwszego wyboru zmniejszyła hiperglikemię, ciśnienie krwi i masę ciała u pacjentów z T2DM z wysokim zagrożeniem chorobą sercowo-naczyniową. Również Roden i wsp. donoszą, że empagliflozyna prowadziła do znacznej redukcji masy ciała, gdy była podawana jako monoterapia w dawkach 10 mg i 25 mg raz dziennie. Co godne uwagi, ponad jedna czwarta pacjentów w grupie 25 mg doświadczyła utraty masy ciała większej niż 5,0%, związanej z poprawą kontroli glikemii i zmniejszeniem czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. W tym badaniu zastosowaliśmy empagliflozynę w dawce 10 mg. Sugeruje się, że wysokie dawki mogą przyczynić się do lepszych wyników w zakresie kontroli masy ciała, co jest kluczowe u pacjentów z cukrzycą typu 2.

Wyniki tego badania wykazały, że empagliflozyna 10 mg podwyższyła HDL-c i obniżyła stężenia TG, ale nie zmieniła znacząco poziomów LDL-c i TC po 12 tygodniach interwencji. Również porównania między grupami sugerują, że empagliflozyna 10 mg poprawiła poziomy HDL-c i TG w porównaniu z samym leczeniem metforminą. To badanie jest zgodne z ustaleniami Yuan-Di Halvorsena i wsp., w którym 24 tygodnie stosowania dapagliflozyny, inhibitora SGLT2, i sitagliptyny, oprócz metforminy, przyczyniło się do obniżenia LDL-c i zwiększenia HDL-c w T2DM. Ponadto wyniki podobnych badań donoszą, że empagliflozyna zwiększyła HDL-C i zmniejszyła trójglicerydy po 24 tygodniach interwencji.

Zgodnie z wynikami, empagliflozyna obniżyła SBP i DBP po 12 tygodniach interwencji, co jest porównywalne z doniesieniami z czterech badań klinicznych badających empagliflozynę 10 mg i 25 mg przepisywaną samodzielnie lub jako dodatek do metforminy przez 24 tygodnie, które obniżyły SBP i DBP w grupach empagliflozyny w porównaniu z placebo. Ponadto w badaniu 823 pacjentów z T2DM z nadciśnieniem, empagliflozyna 10 mg i 25 mg zauważalnie zmniejszyła średnie 24-godzinne SBP w porównaniu z placebo.

Empagliflozyna była dobrze tolerowana przez 12 tygodni. Jak oczekiwano, ze względu na mechanizm działania, podobnie jak inne inhibitory SGLT2, empagliflozyna nie była związana z wyższym ryzykiem hipoglikemii. Pacjentki otrzymujące empagliflozynę zgłaszały więcej przypadków infekcji dróg moczowych niż te przyjmujące sitagliptynę. Chociaż odnotowano łagodne przypadki infekcji narządów płciowych związanych z empagliflozyną, żaden pacjent nie przerwał leczenia przedwcześnie z powodu tych zdarzeń. Dodatkowo, wyższe występowanie infekcji układu moczowego i narządów płciowych odnotowano u pacjentów leczonych innymi inhibitorami SGLT2.

Według naszej wiedzy, badania oceniające skutki empagliflozyny i sitagliptyny jako dodatku do metforminy w populacji irańskiej z cukrzycą typu 2, której BMI, skład ciała i dieta mogą różnić się od innych populacji i wpływać na skuteczność leku i tolerancję, są rzadkie.

To badanie jest ściśle zgodne z niedawno opublikowanym badaniem w IRANIE, które wykazało, że dodanie empagliflozyny 10 mg i sitagliptyny 100 mg raz dziennie przez 12 tygodni do niekontrolowanych pacjentów z T2D, którzy byli leczeni metforminą, prowadziło do znacznego obniżenia HbA1c, wraz z poprawą BMI, masy ciała, TG i HDL-c. Jednak efekty te były bardziej wyraźne przy leczeniu empagliflozyną. Projekt wspomnianego badania był nielosowym, prospektywnym badaniem obserwacyjnym, co powoduje wyższy potencjał błędu selekcji, a zmienne zakłócające mogą nie być dobrze kontrolowane. Obserwacyjny charakter badania dostarcza danych korelacyjnych, a nie definitywnych związków przyczynowo-skutkowych, co utrudnia wyciągnięcie wniosków na temat skuteczności interwencji i ostatecznie wpływa na interpretowalność i wiarygodność wyników. Dlatego zaprojektowaliśmy randomizowane, podwójnie zaślepione, równoległe badanie kliniczne. Oferuje ono bardziej solidne ramy do oceny skuteczności i bezpieczeństwa leczenia dzięki swojej ustrukturyzowanej konstrukcji i nieodłącznym metodom zmniejszania błędów i czynników zakłócających.

Silne strony tego badania tkwią w jego projekcie, charakteryzującym się równoległym, randomizowanym, podwójnie zaślepionym badaniem klinicznym przeprowadzonym w populacji irańskiej z T2DM, co skutkuje bardziej wiarygodnymi i powtarzalnymi danymi.

Ograniczenia badania to:

  • Krótki czas trwania, który wynosił 12 tygodni i ogranicza ocenę długoterminowej skuteczności leczenia.
  • Niskie finansowanie badania ogranicza wielkość próby i możliwość uogólnienia wyników na różne populacje.
  • Potrzebna jest większa próba z różnymi grupami populacyjnymi i przedłużonym okresem obserwacji, aby potwierdzić te wyniki.

Biorąc pod uwagę korzystne efekty empagliflozyny na wskaźniki glikemiczne, masę ciała i profil lipidowy, sugeruje się, że dodanie empagliflozyny 10 mg do metforminy zapewnia korzyści w populacji irańskiej z T2DM, której leczenie cukrzycy typu 2 wymaga więcej niż dwóch doustnych leków przeciwcukrzycowych, takich jak metformina. Kombinacje empagliflozyny wykazały większą skuteczność w obniżaniu HbA1c i FBS oraz poprawie ciśnienia krwi, utraty masy ciała i profilu lipidowego. Ostatecznie ustalono, że kombinacja empagliflozyny i metforminy jest skuteczna, bezpieczna i dobrze tolerowana. Jednak mała wielkość próby i krótki czas trwania badania ograniczają ekstrapolację na szersze populacje. Dlatego potrzebne są inne badania na dużych populacjach, aby potwierdzić te ustalenia.

Podsumowanie

Przeprowadzone 12-tygodniowe randomizowane badanie kliniczne porównało skuteczność empagliflozyny i sitagliptyny jako dodatków do metforminy w leczeniu cukrzycy typu 2. W badaniu wzięło udział 141 pacjentów podzielonych na trzy grupy otrzymujące odpowiednio empagliflozynę, sitagliptynę lub metforminę. Empagliflozyna wykazała największą skuteczność w obniżaniu poziomu glukozy na czczo i hemoglobiny glikowanej HbA1c. Dodatkowo, tylko w grupie empagliflozyny zaobserwowano znaczącą redukcję masy ciała. Lek ten przyczynił się także do poprawy profilu lipidowego poprzez podwyższenie poziomu HDL i obniżenie trójglicerydów oraz do redukcji ciśnienia tętniczego. Empagliflozyna była dobrze tolerowana, a zgłaszane działania niepożądane miały łagodny charakter. Wyniki badania sugerują, że dodanie empagliflozyny do metforminy może być skuteczną opcją terapeutyczną dla pacjentów z cukrzycą typu 2, szczególnie w populacji irańskiej, gdzie przeprowadzono badanie.

Bibliografia

Mesri Alamdari Naimeh, Barghaman Maryam, Roshanravan Neda, Mobasseri Majid, Tutunchi Helda, Baharami Amir, Aliasgarzadeh Akbar and Sadra Vahideh. Comparison of the effects of empagliflozin and sitagliptin, as an add-on to metformin, on cardio-metabolic and glycemic parameters of patients with type 2 diabetes mellitus: a randomized, double-blind clinical trial. BMC Research Notes 2025, 18(39), 3035-87. DOI: https://doi.org/10.1186/s13104-025-07214-2.

Zobacz też:

Najnowsze poradniki: